ԲՌՀՉՀ-ն ՈՒֆայում՝ տնտեսությունն անբաժանելի է քաղաքականությունից

Բաշկորտոստանի մայրաքաղաք ՈՒֆայում այսօր Վլադիմիր Պուտինն ընդունում է ԲՌՀՉՀ (Բրազիլիա, Ռուսաստան, Հնդկաստան, Չինաստան, ՀԱՀ) պետությունների նախագահների և կառավարության ղեկավարների յոթերորդ սամմիթը և զուգահեռ՝ Շանհայի համագործակցության կազմակերպության անդամների սամմիթը, որտեղ Մոսկվայից ու Պեկինից բացի չորս միջինասիական պետություններ են ներառված:
ՌԴ նախագահը դուրս է գալիս մեկուսացումից, որի մեջ էր հայտնվել ուկրաինական ճգնաժամի պատճառով: Չինաստանը, որ հենվում է ԲՌՀՉՀ և ՇՀԿ-ի վրա՝ ամրապնդելու աշխարհի երկրորդ տնտեսության իր կարգավիճակը, ներկայացնում է նախագահ Սի Ձինպինը:
ԲՌՀՉՀ բանկը
ԲՌՀՉՀ զարգացման նոր բանկը (բանկի ստեղծման որոշումն ընդունվել է Բրազիլիայում 2014-ի հուլիսին, շտաբ-բնակարանը կլինի Շանհայում), սկսում է աշխատանքը: Բանկը ստացել է նախնական 50 միլիարդ դոլար կապիտալ (հեռանկարում՝ գումարը կկրկնապատկվի) և զբաղվելու է խոշոր ինֆրակառույցների նախագծերի ֆինանսավորմամբ՝ վարկառուներին սահմանափակող պայմաններ չներկայացնելով, ինչպես Արժույթի միջազգային հիմնադրամը կամ Համաշխարհային բանկը, որի հետ մտադիր է մրցակցել:
Վատ խաղի ժամանակ դեմքը փրկելու ձգտումով ՀԲ տնօրեն ամերիկացի Ջիմ Էն Կիմը ողջունեց ֆինանսական նոր կառույցի ստեղծումը, նշելով, որ բանկն ավելորդ չի լինի զարգացող երկրների պահանջները բավարարելու համար: ԲՌՀՉՀ բանկն սկսեց աշխատել հուլիսի 7-ից՝ բոլոր հինգ երկրների խորհրդարաններում իր ստեղծման համաձայնագիրը վավերացնելուց հետո: Բանկի նախագահ նշանակվեց հնդիկ Կունդապուր Վաման Կամատխը, որ մինչ այդ գլխավորել էր հնդկական ICICI բանկը և Ասիական զարգացման բանկը: Բանկի տնօրեններն ընտրվելու են ռոտացիայով, աշխատալեզուն անգլերենն է, հիմնադիր անդամները քվեարկության ժամանակ ունեն հավասար իրավունքներ, որ չկա ոչ ԱՄՀ-ում, ոչ ՀԲ-ում:
Ընդհանուր տարադրամային պահուստներ
ՈՒֆայի սամմիթը առիթ է հիշեցնելու, թե ինչ վիճակում է 2014-ին հաստատված ընդհանուր տարադրամային պահուստների ստեղծման նախագիծը 100 միլիարդ դոլարի չափով (41 միլիարդ Չինաստանից, 18 միլիարդ՝ Հնդկաստանից, Բրազիլիայից, Ռուսաստանից, 5 միլիարդ ՀԱՀ-ից)՝ ապագայում հնարավոր ֆինանսական ցնցումներից պաշտպանվելու համար: Մոսկվան կհիշեցնի, որ անհրաժեշտ է ստեղծել ԲՌՀՉՀ-ի սեփական վարկանիշային գործակալություն՝ ի հակակշիռ ամերիկյանի, և՝ էներգետիկ գործակալություն: Մայիսին ՌԴ ֆինանսների փոխնախարար Սերգեյ Ստորչակը Հունաստանի վարչապետ Ալեքսիս Ցիպրասին առաջարկեց մասնակցել ԲՌՀՉՀ-ի բանկին: Կվերահաստատի՞ Մոսկվան իր հրավերը:
Չինաստանը մի քանի խաղադրույքներ ունի այս խաղում: Նոր ինստիտուտի ձևավորման պայմանագիրը Պեկինը վավերացրեց նախագծի մեկնակից երկու օր անց, որին ներկա էին Ասիական ինֆրակառույցների ներդրումների բանկի հիմնադիր 57 երկրների ներկայացուցիչներ 100 միլիարդ դոլար կապիտալով: Չինաստանին է պատկանում 26 %-ը, այսինքն՝ ձայների արգելակիչ փոքրամասնությունը, ինչպես ԱՄՆ-ը ունի ԱՄՀ-ում: «Չինաստանը չի ձգտում վետոյի իրավունք ստանալ, նրա ձայների մասնաբաժինը կպակասի նոր անդամների ներգրավման դեպքում»՝ «Սինխուա» գործակալությանն ասել է Չինաստանի ֆինանսների փոխնախարար Շի Յաոբինը: Բանկը կվարկավորի երկաթուղային տրանսպորտի, նավահանգիստների շինարարության նախագծեր: Ասիայում ենթակառուցվածքների ֆինանսավորման պահանջարկը 8 տրիլիոն դոլար է գնահատվում:
Պեկինի խաղը
Միջազգային տնտեսության փորձագետ Քրիստոֆ Դեստեն կարծում է, որ «Ինֆրակառույցների վարկավորման ասիական բանկը չինական ուժեղ նախագիծ է և հզոր խաղացող՝ հաշվի առնելով ենթակառույցների ոլորտում երկրի վիթխարի հնարավորությունները: Միևնույն ժամանակ Պեկինը չի կարող անուշադրության մատնել ԲՌՀՉՀ բանկը: Երկու դեպքում էլ չինացիները նույն ռազմավարությունն են որդեգրել՝ դա խաղ է, որի ժամանակ դուք խաղատախտակին անշտապ տեղաշարժում եք ձեր ֆիգուրները՝ հակառակորդին դուրս մղելու ու նրա տարածքը վերցնելու համար: Խոսքը Բրետոն-Վուդյան համակարգի ինստիտուտներում ԱՄՆ-ի պատմական գերակայությունը խարխլելու մասին է»: ՇՀԿ-ի սամմիթում Չինաստանը, հավանաբար, կվերահաստատի Ռուսաստանին, Ղազախստանին, ՈՒզբեկստանին, Ղրղզստանին և Տաջիկստանին ուղղված հրավերը՝ Մետաքսի նոր ճանապարհի նախագծին մասնակցելու համար: ԲՌՀՉ եզրույթն առաջինը օգտագործեց 2001-ին Ջիմ О’Նիլը Goldman Sachs-ից, իսկ 2003-ին նույն բանկի երկու տնտեսագետներ զեկույց հրապարակեցին, որ այդ երկրների տնտեսությունը (ՀԱՀ-ը անդամակցեց 2011-ին) արագ զարգանում է և 2040-ին նրանց միացյալ ՀՆԱ-ն կհավասարվի մեծ վեցյակին (ԱՄՆ, Գերմանիա, Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա, Իտալիա): Բայց հիմա նրանց արդյունքները նվազել են՝ հումքային բումն ավարտվել է, չինական ՀՆԱ-ի աճը դանդաղել: Որոշ տվյալներով՝ 2015-ին ԲՌՀՉՀ երկու երկրներում սպասվում է ռեցեսիա՝ Ռուսաստանում (-3,1 %) և Բրազիլիայում (-0,8 %): ՀԱՀ-ում աֆրիկյան մայր ցամաքի համեմատ թույլ աճ կլինի (1,9 %), Չինաստանն ավելի կդանդաղի (6,8 %) և կզիջի Հնդկաստանին (6,9 %):
Թեպետ ԲՌՀՉՀ-ն ներկայացնում է աշխարհի բնակչության 42 %-ը և ՀՆԱ-ի 22 %-ը, նրանց միավորում են ոչ այնքան տնտեսական ընդհանրությունները, որքան Արևմուտքի և ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններում մեծ կշիռ ստանալու քաղաքական ձգտումը:

Քլեր ԳԵԼՈ «Le Monde»
Հ.Գ. Ֆրանսիացի Քլեր Գելոն ԲՌՀՉՀ-ին ու ՇՀԿ-ին հայացք է նետում եվրոպական դիտակետից, իսկ դուք նկատո՞ւմ եք, որ վերջերս Ռուսաստանը ակտիվորեն աշխատում է այս երկու կազմակերպությունների զարգացման ուղղությամբ և սեփական զավակին՝ ԵԱՏՄ-ին, մոռացության է մատնել՝ ելնելով տնտեսական ու քաղաքական իրավիճակից: Երկու կազմակերպություններում էլ դոմինանտ տնտեսական ուժը Չինաստանն է, ու Մոսկվան համաձայն է դրան: Իսկ ԵԱՏՄ-ն ի՞նչ է լինելու:

Մեկնաբանություններ